ΘΑΝΑΤΟΣ ΥΠΕΡΕΙΔΗ ΚΑΙ ΔΗΜΟΣΘΕΝΗ

Τον Αύγουστο του 322 μακεδονική φρουρά καταλαμβάνει τη Μουνιχία. Ο διοικητής της Μένυλλος, ένας άξεστος Μακεδόνας αξιωματικός, αναλαμβάνει να ξεκαθαρίση τους «υπεύθυνους». Ο Αθηναίος ηθοποιός Αρχίας του χρησιμεύει για καταδότης. Πολλοί Αθηναίοι θανατώθηκαν από τα εκτελεστικά αποσπάσματα του Μενύλλου. Μεταξύ των «προγραφέντων» ήταν ο Υπερείδης και ο Δημοσθένης.

Ο πρώτος είχει καταφύγει στο ναό του Αιακού στην Αίγινα. Εκεί τον βρήκε το μακεδονικό απόσπασμα. Τον έπιασαν και τον έστειλαν, μαζί με άλλους, στον Αντίπατρο. Τους σκότωσε όλους με βασανιστήρια.

Ο θάνατος του Δημοσθένη.

Ο Δημοσθένης ζήτησε άσυλο στην Καλαυρία, το σημερινό Πόρο. Όταν έφθασε ο Αρχίας με τους μισθοφόρους του Μενύλλου, ο Δημοσθένης κλείστηκε στο ναό του Ποσειδώνος. Οι στρατιώτες τον περικύκλωσαν και ο Αρχίας υποσχέθηκε στο Δημοσθένη ότι αν παραδοθή δίχως αντίσταση, ο Αντίπατρος θα του χάριζε τη ζωή. «Αρχία» του είπε περιφρονητικά ο Δημοσθένης «ποτέ δε με συγκίνησες με την ηθοποιΐα σου. Ούτε τώρα πρόκειται να με συγκινήσης με τις υποσχέσεις σου …». Ο Αρχίας άρχισε τότε να τον βρίζη και να τον απειλή. «Τώρα μιλάς σαν αληθινός Μακεδόνας» του πρόσθεσε ο Δημοσθένης. «Πριν έπαιζες θέατρο … Περίμενε μια στιγμή να γράψω στους φίλους μου …». Αποσύρθηκε στο εσωτερικό του ναού κι’ εκεί ήπιε το δηλητήριο που είχε μαζί του. Βγήκε τρικλίζοντας από το ναό κι’ έπεσε νεκρός έξω από το βωμό του θεού (Οκτώβριος του 322). Λίγο πριν πεθάνη φώναξε στο διώκτη του: «Τώρα, Αρχία, μπορείς να παίξης το ρόλο του Κρίτωνος στην τραγωδία και να πετάξης άταφο το σώμα μου… Εγώ βγαίνω από το ναό, όσο είμαι ζωντανός ακόμη, για να μη τον μολύνω… Ο Αντίπατρος και οι Μακεδόνες έκαναν ό,τι μπόρεσαν για να τον βεβηλώσουν…». Σαράντα δύο χρόνια μετά το θάνατο του Δημοσθένη, οι Αθηναίοι του έστησαν χάλκινο ανδριάντα στην Αγορά. Στη βάση του έγραψαν το επίγραμμα:

 

Είπερ ίσην γνώμη ρώμην, Δημόσθενες, είχες

ούποτ’ αν Ελλήνων ήρξεν Άρης Μακεδών.

 

Ο θάνατος του Δημοσθένη πρόσθεσε στη ρητορική του δόξα και το φωτοστέφανο του μάρτυρα της ελευθερίας. Του ανθρώπου με το φλογερό πατριωτισμό, που θυσιάστηκε για τις ιδέες του και για να κρατήση μεγάλη την Αθήνα. Και ο νέος φωτοστέφανος καλύπτει τα παλιτικά του σφάλματα, τα πάθη του, τις αδυναμίες του. Έτσι τον είδαν οι κατοπινές γενεές. Κι’ έτσι τον παρουσιάζουν οι περισσότεροι βιογράφοι του.