Οι Έλληνες πολεμούν πάντοτε με «πανικό». Είτε όταν προχωρούν, που κανένας δεν μπορεί να τους σταματήσει, είτε όταν υποχωρούν … Τη δεύτερη περίπτωση αντιμετώπισε η Ελλάς στον Ελληνοτουρκικό πόλεμο του 1897, που είχε προκληθεί για το ζήτημα της Κρήτης.
Η Κρήτη, τα τελευταία πενήντα χρόνια του 19ου αιώνα, ήταν το Μεγάλο Εθνικό Θέμα. Και η ένωσή της με την Ελλάδα ήταν το όνειρο των Ελλήνων. Η εθνική φαντασία δεν επεκτεινόταν τότε, τουλάχιστο για το άμεσο μέλλον, στην Ήπειρο, στη Μακεδονία και στα νησιά του Αρχιπελάγους, που σε λίγα χρόνια πρόσθεσε στα ελληνικά σύνορα η μεγαλόπνοη πολιτική του Ελευθερίου Βενιζέλου.
Ο ενθουσιασμός του ελληνικού λαού, που είχε παρασύρει και το Γεώργιο Α΄ στον πόλεμο του 1897, άρχισε να μεταβάλλεται σε πανικό μετά την υποχώρηση του ελληνικού στρατού από τη Λάρισα (11 και 12 Απριλίου 1897) και την προέλαση των Τούρκων προς τη Στερεά Ελλάδα. Η Πρωτεύουσα πέρασε μεγάλες συγκινήσεις. Πολλές οικογένειες ετοιμάζονταν να την εγκαταλείψουν, από το φόβο του τουρκικού στρατού. Με την ενεργό επέμβαση του Τσάρου της Ρωσίας, που ήταν στενός συγγενής της βασίλισσας Όλγας, η προέλαση των Τούρκων σταμάτησε έξω από τη Λαμία και υπογράφηκε ανακωχή μεταξύ των δύο εμπολέμων (22 Μαΐου). Ακολούθησε η συνθήκη ειρήνης (22 Νοεμβρίου 1897) με την Τουρκία, αφού υποχρεωθήκαμε να της πληρώσουμε 100 εκατομμύρια δραχμές για πολεμική αποζημίωση και να τροποποιήσουμε σε όφελός της τα σύνορά μας στη Θεσσαλία.
Απόπειρα κατά του Γεωργίου Α’.
Μετά τη θλιβερή περιπέτεια του 1897, το «πολεμικό μένος» των Αθηναίων στράφηκε σε εσωτερικούς αγώνες και ταραχές που πέρασαν στην ιστορία με διάφορα ονόματα: Ευαγγελικά, Ορεστειακά, Σανιδικά. Στις ταραχές αυτές πρωτοστατούσε η νεολαία, ιδίως η «ακαδημαϊκή», που ζητούσε ένα ξέσπασμα ύστερ’ από την πολεμική ήττα. Η πρώτη εκδήλωση στην περίοδο της αναταραχής ήταν η απόπειρα κατά του Γεωργίου Α΄το 1898. Ενώ ο Βασιλιάς γύριζε από το Φάληρο με αμάξι, μαζί με την κόρη του πριγκίπισσα Μαρία, τον πυροβόλησαν δύο Έλληνες, ο Γ. Καρδίτσης και ο Ι. Γεωργίου. Οι σφαίρες δεν πείραξαν κανένα. Στη θέση που έγινε η απόπειρα χτίστηκε τότε η Εκκλησία του Σωτήρος (Άγιος Σώστης) της λεωφόρου Συγγρού. Οι δύο δράστες της απόπειρας καταδικάστηκαν σε θάνατο και καρατομήθηκαν στις φυλακές του Παλαμηδίου.
Η απόπειρα ήταν αποτέλεσμα του αντιδυναστικού πνεύματος που δημιουργήθηκε μετά τον πόλεμο του 1897. Ο διάδοχος του θρόνου Κωνσταντίνος ήταν ο αρχηγός του στρατού που νικήθηκε. Και ήταν επόμενο να εισπράξει την καταφορά της ήττας. Ο ίδιος, μετά δέκα πέντε χρόνια, όταν θα είναι ο αρχιστράτηγος των νικηφόρων Βαλκανικών πολέμων (1912 – 13), θα εισπράξει τη δόξα της νίκης. Το αντιδυναστικό πνεύμα που δημιουργήθηκε μετά την ήττα του 97 οδήγησε τον Καρδίτση και το Γεωργίου στην απόπειρα. Τουλάχιστο η ανάκριση και η δίκη των δύο καταδικασθέντων δε διαπίστωσαν άλλα ελατήρια ή ηθικούς αυτουργούς.
