Με απόφαση του Διοικητικού Συμβουλίου του «Συλλόγου των Αθηναίων», η οποία λήφθηκε το 1952 καθιερώθηκε ο θεσμός της απονομής μεταλλίου σε φυσικά ή νομικά πρόσωπα για την εθνική δράση τους, τη δράση τους υπέρ της πόλης των Αθηνών ή έργα που συνδέονται με τους σκοπούς του Συλλόγου ή σε πρόσωπα που παρέχουν εξαιρετικές υπηρεσίες στον Σύλλογο, ευεργέτες κ.ά. Καθιερώθηκαν τρεις τάξεις μεταλλίου, Χρυσό, Αργυρό και Χαλκό.
Το μετάλλιο απεικονίζει στη μία όψη την Θεά Αθηνά όρθια να λογχίζει την ημισέληνο και γύρω τον τίτλο του Συλλόγου και από την άλλη στο αριστερό τμήμα κλάδο ελαίας που πλαισιώνει τον κενό χώρο στον οποίο αναγράφεται το όνομα του τιμώμενου και από κάτω την ημερομηνία απονομής. Εθιμικώς απονέμεται άπαξ ετησίως και πρώτος με Χρυσό Μετάλλιο τιμήθηκε το 1953 ο Αθηναίος μουσουργός Δημήτριος Ρόδιος (1862-1957). Στη διάρκεια των περίπου έξι δεκαετιών που έχουν παρέλθει από την καθιέρωση του θεσμού τιμήθηκαν σπουδαίες φιλαθήναιες προσωπικότητες των Τεχνών και των Επιστημών, διπλωμάτες, σπουδαίοι επιχειρηματίες κ.ά.
Ανάμεσά τους ο Καθηγητής της Αμερικανικής Σχολής Κλασικών Σπουδών Όμηρος Τόμσον, ο ηθοποιός και απόγονος του πρώτου Φρούραρχου της Ακρόπολης Χριστόφορος Νέζερ και ο απόγονός του Ναπολέων Νέζερ, ο μουσουργός Πωλ Μενεστρέλ, ο Πρόεδρος του Φιλολογικού Συλλόγου «Παρνασσός» Ιπποκράτης Καραβίας, ο δικηγόρος και συγγραφέας Ιωάννης Μελετόπουλος, ο Πρόεδρος του Φιλολογικού Συλλόγου «Παρνασσός», η ηθοποιός Άννα Συνοδινού, η χορογράφος Μαρία Χορς, ο Αθηναιογράφος Κώστας Δημητριάδης, ο Νικόλαος Δοντάς, οι συγγραφείς Σαράντος Καργάκος, Ιωάννης Καιροφύλλας, Κώστας Χατζιώτης κ.ά.
Ο αποτελούμενος από τέσσερα άρθρα Κανονισμός, ο οποίος ισχύει μέχρι σήμερα έχει ως εξής:
Κανονισμός Τύπου Μεταλλίου του Συλλόγου των Αθηναίων και όρων απονομής τούτου1
Αρθρον 1ον: Καθιερούται μετάλλιον του Συλλόγου φέρον επί της μιάς όψεως την Αθηνάν ορθίαν λογχίζουσαν την ημισέληνον και γύρωθεν τον τίτλον του Συλλόγου και επί της ετέρας όψεως εις το αριστερόν τμήμα κλάδον ελαίας πλαισιούσης κενόν χώρον επί του οποίου αναγράφεται το όνομα εις όν απονέμεται υποκάτω δε τούτου η ημερομηνία απονομής.
Αρθρον 2ον: Το μετάλλιον είναι τριών τάξεων: Χρυσούν, Αργυρούν και Χαλκούν. Απονέμεται δε δι’ ητιολογημένης αποφάσεως του Διοικητικού Συμβουλίου του Συλλόγου εις φυσικά ή Νομικά Πρόσωπα δια την δράσιν αυτών υπέρ Εθνικών σκοπών, υπέρ της Πόλεως των Αθηνών ή εις έργα συνδεόμενα με τους σκοπούς του Συλλόγου, ή εις πρόσωπα παρασχόντα εξαιρετικάς υπηρεσίας εις τον Σύλλογον, ευεργέτας αυτού κ.λπ., καθοριζομένης εις εκάστην περίπτωσιν της τάξεως του απονεμητέου μεταλλίου.
Αρθρον 3ον: Την απονομήν μεταλλίου συνοδεύει κοινοποίησις προς τον τιμώμενον της σχετικής πράξεως του Διοικητικού Συμβουλίου.2
Αρθρον 4ον: Ο Σύλλογος τηρεί Μητρώον των τιμωμένων δια του μεταλλίου. Οι τιμώμενοι καλούνται κατά τας δημοσίας εμφανίσεις του Συλλόγου και παρακάθηνται μετά των μελών του Διοικητικού Συμβουλίου.
1Ψηφισθείς κατά την υπ’ αριθμ. 89 της 2 Δεκεμβρίου 1952 Συνεδρίαν του Διοικητικού Συμβουλίου αυτού και Ανακοινωθείς εις την Τακτικήν Γενικήν Συνέλευσιν των Μελών της 19 Απριλίου 1953.
2Αναγραφή επί παπύρου, εντύπου διπλώματος ή απλού εγγράφου.
