ΒΑΣΙΛΕΙΑ ΦΙΛΙΠΠΟΥ Β΄
Από το τέλος του 5ου π.Χ. αιώνα τέσσερεις βασιλείς της Μακεδονίας: Αρχέλαος Α’, Αμύντας Γ’, Αλέξανδρος Β’, και Περδίκκας Γ’, προσπάθησαν να εμπεδώσουν την τάξη στο μικρό κράτος τους και να επεκτείνουν τα όριά του προς τη θάλασσα. Ο θάνατος του Περδίκκα (359) προμηνούσε εσωτερικές ταραχές και δύσκολες ημέρες για το μικρό βασίλειο της Πέλλας. Η ανάρρηση όμως στο θρόνο του νεώτερου αδελφού του Περδίκκα Φιλίππου, άλλαξε όχι μόνο την τύχη της Μακεδονίας, αλλά και την τύχη της Ελλάδος.
«ΜΑΚΕΔΟΝΙΖΟΝΤΕΣ» ΚΑΙ ΑΝΤΙΘΕΤΟΙ
Οι επιτυχίες του Φιλίππου άρχισαν να συγκινούν τους Αθηναίους, που βλέπουν ένα καινούργιο κίνδυνο από το βορρά. Ο πονηρός Φίλιππος, μόλις ανέβηκε στο θρόνο, έσπευσε να καθησυχάση τους Αθηναίους και να συμμαχήση μαζί τους. Η Αθήνα ήταν τότε η μόνη επίφοβη πολιτεία γι’ αυτόν.
Η ΚΑΤΑΚΤΗΤΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΤΟΥ ΦΙΛΙΠΠΟΥ
Μετά τη Φιλοκράτιεο ειρήνη, ο Φίλιππος συνέχισε την κατακτητική του πολιτική.
ΕΠΙ ΑΡΧΟΝΤΟΣ ΛΥΚΟΥΡΓΟΥ
Στην Αθήνα, μετά τη μάχη της Χαιρωνείας (338), όλες οι πολιτικές δυνάμεις ενώθηκαν για ν’ αντιμετωπίσουν τα επακόλουθα της ήττας. Εχθροί και φίλοι του βασιλιά της Μακεδονίας, ο Φωκίων, ο Δημοσθένης, ο Αισχίνης, ο Δημάδης, συνεργάστηκαν στη διοίκηση της πολιτείας.
ΤΗΝ ΕΠΟΧΗ ΤΟΥ ΜΕΓΑΛΟΥ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ
Η ησυχία που είχε περάσει η Αθήνα τα δύο πρώτα χρόνια μετά τη μάχη της Χαιρωνείας, με κύριους εκπροσώπους στα εξωτερικά ζητήματα το Φωκίωνα και στα εσωτερικά το Λυκούργο, έπαυε με το θάνατο του Φιλίππου. Η ιδέα ότι ένας νεαρός βασιλιάς ανέβαινε στο θρόνο του πολύπειρου Φιλίππου, έδινε ελπίδες στους Αθηναίους και όρεξη για δράση.
Ο ΛΑΜΙΑΚΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ
Οι περισσότερες πόλεις της Στερεάς Ελλάδος ανταποκρίθηκαν στην πρόσκληση των Αθηναίων για τον αγώνα της ανεξαρτησίας. Οι Αιτωλοί, οι Λοκροί, οι Φωκείς, ξεσηκώθηκαν κατά των Μακεδόνων, και αργότερα οι Θεσσαλοί.
ΘΑΝΑΤΟΣ ΥΠΕΡΕΙΔΗ ΚΑΙ ΔΗΜΟΣΘΕΝΗ
Τον Αύγουστο του 322 μακεδονική φρουρά καταλαμβάνει τη Μουνιχία. Ο διοικητής της Μένυλλος, ένας άξεστος Μακεδόνας αξιωματικός, αναλαμβάνει να ξεκαθαρίση τους «υπεύθυνους». Ο Αθηναίος ηθοποιός Αρχίας του χρησιμεύει για καταδότης. Πολλοί Αθηναίοι θανατώθηκαν από τα εκτελεστικά αποσπάσματα του Μενύλλου. Μεταξύ των «προγραφέντων» ήταν ο Υπερείδης και ο Δημοσθένης.
Ο ΦΩΚΙΩΝ ΚΑΤΑΔΙΚΑΖΕΤΑΙ ΣΕ ΘΑΝΑΤΟ
Με τα τελευταία θύματα που οι καταδότες παραδίδαν στους δημίους του Μενύλλου, έσβυνε και η δημοκρατία στην Αθήνα. Ουσιαστικά βρισκόταν «υπό κηδεμονίαν» από τη μάχη της Χαιρωνείας, τώρα έμπαινε και «υπό απαγόρευσιν». Αφαιρέθηκε το δικαίωμα από 12.000 Αθηναίους να ψηφίζουν στην Εκκλησία του Δήμου.
ΑΓΩΝΕΣ ΤΩΝ ΕΠΙΓΟΝΩΝ
Οι ιστορικοί ονομάζουν «ελληνιστική εποχή» την περίοδο από το θάνατο του Μεγάλου Αλεξάνδρου ως την υποδούλωση του ελληνικού και ανατολικού κόσμου από τους Ρωμαίους. Η κατάκτηση της Αλεξανδρείας από το Ρωμαίο αυτοκράτορα Οκταβιανό Αύγουστο (30 π.Χ.) σημειώνει το τέλος της ελληνιστικής εποχής.
ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΦΑΛΥΡΕΥΣ
Το 317 ο αντίπαλος του Πολυσπέρχοντος Κάσσανδρος φθάνει στον Πειραιά με στόλο και στρατό. Καταλαμβάνει την Αθήνα και δημιουργεί δικό του καθεστώς. Διορίζει το Δημήτριο Φαληρέα αρμοστή και τοποτηρητή του, με τον τίτλο: «Επιμελητής της πόλεως». Οι Αθηναίοι είχαν καταδικάσει το Δημήτριο «ερήμην» σε θάνατο. Τώρα θα τον υποδεχτούν σαν ελευθερωτή.
ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΠΟΛΙΟΡΚΗΤΗΣ
Ένας άλλος Δημήτριος θα διεκδικήση τώρα την κυριαρχία στην Αθήνα. Η ιστορία του έδωκε την επωνυμία του «Πολιορκητή», από τα πολιορκητικά μηχανήματα που χρησιμοποιούσε. Ήταν καταπληκτικά στην εκπόρθηση των φρουρίων. Αυτός δεν καταγόταν από ταπεινή οικογένεια, όπως ο προκάτοχος και συνονόματός του. Ήταν γιος του στρατηγού του Μεγάλου Αλεξάνδρου Αντιγόνου.
ΣΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΣΤΙΚΗ ΕΠΟΧΗ
Μετά το θάνατο των τελευταίων στρατηγών – βασιλέων του Αλεξάνδρου η αυτοκρατορία του πήρε την οριστική της μορφή. Οι ευρωπαϊκές κτήσεις αποτέλεσαν το βασίλειο της Μακεδονίας με τον Αντίγονο Γονατά, το γιο του Δημητρίου Πολιορκητή, οι ασιατικές το βασίλειο της Ασίας με τους Σελευκίδες και οι αφρικανικές το βασίλειο της Αιγύπτου με τους Πτολεμαίους. Μισός αιώνας χρειάστηκε σκληρών αγώνων, μετά το θάνατο του Αλεξάνδρου, για να δημιουργηθούν τα τρία βασίλεια των Αντιγονιδών, των Σελευκιδών και των Πτολεμαίων, που θα δεσπόσουν ολόκληρο τον 3ο π.Χ. αιώνα στον ελληνιστικό χώρο.
