Ο ΛΟΙΜΟΣ ΚΑΙ Ο ΘΑΝΑΤΟΣ ΤΟΥ ΠΕΡΙΚΛΗ
Ο δεύτερος χρόνος του Πελοποννησιακού πολέμου άρχισε με μια φοβερή αρρώστια, που θέρισε τον πληθυσμό της Αττικής. Η ιστορία δεν είχε παρουσιάσει ως τότε τέτοια καταστροφή από «λοιμό».
Η ΝΙΚΙΕΙΟΣ ΕΙΡΗΝΗ
Μετά το θάνατο του Περικλή η πορεία του πολέμου δεν ήταν ευνοϊκή για τους Αθηναίους. Οι επιχειρήσεις είχαν επεκταθεί σε διάφορα μέρη και κάθε άνοιξη ο σπαρτιατικός στρατός εισβάλλοντας στην Αττική έκανε μεγάλες καταστροφές στα κτήματα των Αθηναίων. Και το χειρότερο, ο πόλεμος είχε πάρει, από την αρχή, έναν άγριο και εξοντωτικό χαρακτήρα.
ΑΛΚΙΒΙΑΔΗΣ
Αν ο Αλκιβιάδης ζούσε μία ή δύο γενεές πριν από την εποχή του, ή θα είχε μείνει άγνωστος στο περιθώριο της ιστορίας ή θα είχε αλλάξει εντελώς τρόπο ζωής και πολιτικής για να φθάση στο βήμα της Πνύκας. Οι παλαιότεροι Αθηναίοι δεν θα ανέχονταν, τους εξωφρενισμούς του, τους πολιτικούς του παραλογισμούς και την ιδιωτική του ζωή.
Η ΕΚΣΤΡΑΤΕΙΑ ΤΗΣ ΣΙΚΕΛΙΑΣ
Μαζί με την κωμωδία της εξορίας του Υπερβόλου άρχιζε για την Αθήνα η μεγάλη τραγωδία, που πέρασε στην ιστορία με το όνομα: Εκστρατεία της Σικελίας. Εμπνευστής της ήταν ο φιλόδοξος Αλκιβιάδης. Πρωταγωνιστής της όμως βρέθηκε ο άτυχος Νικίας, παρά τις αντιρρήσεις του και τον αγώνα που είχε κάνει εναντίον της εκστρατείας. Το σχέδιο του Αλκιβιάδη ήταν να εκστρατεύσουν οι Αθηναίοι με μεγάλο στρατό και στόλο και να καταλάβουν τη Σικελία. Να στραφούν έπειτα εναντίον των Καρχηδονίων και να γίνουν τελικά οι κυρίαρχοι ολόκληρης της Μεσογείου και του δυτικού κόσμου.
ΟΙ ΜΥΣΤΙΚΕΣ ΕΤΑΙΡΕΙΕΣ
Η παράταση του πολέμου ήταν φυσικό να κουράση τους Αθηναίους και ν’ αναζητούν κάποια λύση, χωρίς όμως να μπορούν να την προσδιορίσουν. Από την αβεβαιότητα αυτή ζήτησαν να επωφεληθούν οι Μυστικές Εταιρείες. Και αφίνοντας το παρασκήνιο, αποφάσισαν να δράσουν φανερά στο προσκήνιο.
Η ΔΙΚΤΑΤΟΡΙΑ ΤΩΝ «ΤΕΤΡΑΚΟΣΙΩΝ»
Πρωτεργάτες στη συνωμοσία για την ανατροπή του πολιτεύματος ήταν ο Θηραμένης, ο Αντιφών, ο Αρχιπτόλεμος και ο Φρύνιχος. Ο πρεσβύτερος ήταν ο Αντιφών. Είχε περάσει τα εξήντα. Παρά την ηλικία του ήταν πολύ δραστήριος, ικανός ρήτορας, πολιτικό μυαλό και ηγετική φύση.
ΕΠΑΝΟΔΟΣ ΣΤΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ
Μετά την εξέγερση της στρατιάς δημιουργήθηκαν ουσιαστικά δύο αθηναϊκά κράτη. Το ένα στη Σάμο και το άλλο στην Αθήνα. Η στρατιά δικαιολογημένα θεωρούσε ότι αυτή ήταν η πραγματική Αθηναϊκή Πολιτεία και με το πνεύμα αυτό οργανώθηκε.
Η ΝΑΥΜΑΧΙΑ ΤΩΝ ΑΡΓΙΝΟΥΣΩΝ
Τον Αλκιβιάδη διαδέχτηκε στην αρχηγία της στρατιάς ο Κόνων. Είχε μεγάλα προσόντα, αλλά του έλειπαν η ιερή φλόγα και το μεγαλεπήβολο του προκατόχου του. Και προ παντός δεν είχε κανένα σχέδιο για την αποφασιστική αντιμετώπιση του πολέμου.
Η ΚΑΤΑΔΙΚΗ ΤΩΝ ΣΤΡΑΤΗΓΩΝ
Στο πολιτικό σφάλμα που διαπράξαν οι Αθηναίοι, απορρίπτοντας τις προτάσεις της ειρήνης, προσθέσαν και ένα δικαστικό έγκλημα. Την καταδίκη σε θάνατο των στρατηγών που είχαν νικήσει στις Αργινούσες. Τους κατηγόρησαν ότι δεν έσωσαν τους ναυαγούς – «ουκ ανείλοντο τους ναυαγούς» – και δε μάζεψαν τα πτώματα των σκοτωμένων στη ναυμαχία.
ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗ ΤΟΥ ΑΘΗΝΑΪΚΟΥ ΣΤΟΛΟΥ
Οι Αθηναίοι, αντί να εκμεταλλευθούν την ανέλπιστη νίκη των Αργινουσών και να κλείσουν ειρήνη, συνέχισαν τον πόλεμο. Η Σπάρτη ξαναδιόρισε το Λύσανδρο αρχηγό του πελοποννησιακού στόλου και από τις αρχές του 405 ο πόλεμος πήρε δυσάρεστη τροπή για τους Αθηναίους.
ΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΟΥ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΙΑΚΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ
Οι Αθηναίοι, παρά την απελπιστική κατάσταση που βρέθηκαν έδειξαν και πάλι το θάρρος και την καρτερία που τους χαρακτήριζε στις κρίσιμες περιστάσεις. Εκλέγουν νέους στρατηγούς και με την επίβλεψή τους επισκευάζουν τα τείχη, κλείνουν την είσοδο στα τρία λιμάνια του Πειραιώς και ετοιμάζουν την άμυνα περιμένοντας το Λύσανδρο, που δεν είχε κανένα λόγο να βιάζεται.
