Στις αρχές του 4ου αιώνα οι φιλοσοφικές σχολές της Αθήνας λειτουργούν και πάλι, όπως παλαιότερα, πριν από την επιδρομή των Ερούλων. Οι επισκέψεις των ξένων φοιτητών και περιηγητών συνεχίζονται και ο λιμένας του Πειραιώς παρουσιάζει κίνηση μεγλύτερη από εκείνη που είχε πριν από ένα ή δύο αιώνες. Μερικά χαλασμένα, από την επιδρομή του 267, δημόσια κτίρια τα επισκεύασαν οι Αθηναίοι.
Πιθανώς τότε διορθώθηκε ή αντικαταστάθηκε και η στέγη του ναού του Ηφαίστου (σημερινού Θησείου). Η πόλη ξαναζωντάνεψε, χωρίς βέβαια να φθάσει στην άνθιση που παρουσίαζε την εποχή του Αδριανού και των διαδόχων. Του. Πάντως, θα ευημερούσε αρκετά, για να την διαλέξη ο Κωνσταντίνος ο Χλωρός για βάση του στόλου του, στον πόλεμο που έκανε εναντίον του Λικινίου.
Το 323 συγκεντρώθηκε στον Πειραιά ο αυτοκρατορικός στόλος (200 πολεμικά πλοία και 2.000 φορτηγά) με αρχηγό τον Κρίσπο, τον ηρωικό γιο του Κωνσταντίνου. Η συγκέντρωση τόσο μεγάλου στόλου στον Πειραιά, είναι μία πρόσθετη απόδειξη για την οικονομική ευημερία της Αθήνας και του επινείου της. Οι στόλοι της εποχής εκείνης ναυλοχούσαν κοντά σε σημαντικά εμπορικά κέντρα, για να μπορούν ν’ ανεφοδιάζωνται. Θα πρέπει να σημειωθεί ακόμη ότι, τα πληρώματα του στόλου του Μεγάλου Κωνσταντίνου και του αντιπάλου του Λικινίου ήταν, κατά το μεγαλύτερο μέρος, Έλληνες. Η ναυτιλία εξακολουθούσε και στη ρωμαϊκή εποχή ν’ αποτελεί παράδοση στους Έλληνες, όπως και στα παλαιότερα χρόνια.
Σε ανάταση βρισκόταν η Αθήνα, όταν ο Κωνσταντίνος, που η ιστορία του έδωκε τον τίτλο του «Μεγάλου» και η εκκλησία του «Αγίου», εγκαινίαζε στο Βόσπορο (11 Μαΐου 330) τη νέα πρωτεύουσα του Ρωμαϊκού κράτους. Απέναντι των Αθηναίων ο Μεγάλος Κωνσταντίνος ήταν ιδιαίτερα ευνοϊκός. Με υπερηφάνεια δέχτηκε τον τίτλο του «στρατηγού», που του είχαν απονείμει οι Αθηναίοι και το χάλκινο ανδριάντα που του έστησαν. Ο Ιουλιανός στο «Εγκώμιον εις Κωνσταντίνον» γράφει ότι: «μολονότι ήταν βασιλιάς και κύριος όλων, εντούτοις, απαιτούσε να τον αποκαλούν «στρατηγό» και ήταν υπερήφανος – «εγάννυτο» – για τον ανδριάντα που του είχαν αφιερώσει οι Αθηναίοι, αν και είχε αξιωθεί με τις μεγαλύτερες τιμές». Γνωρίζουμε επίσης ότι ο Μ. Κωνσταντίνος είχε διανείμει «μυριάδες μεδίμνους» σταριού στους Αθηναίους και ότι είχε απαλλάξει από φορολογίες, όχι μόνο όσους είχαν εκλεγεί σε καθηγητικές έδρες – απαλλαγή που ίσχυε και παλαιότερα – αλλά και τις χήρες και τα παιδιά των καθηγητών.
