Από τα ιστορικά γεγονότα, που διαδραματίστηκαν στην Αθήνα, κατά την πρώτη περίοδο της Τουρκοκρατίας, το σημαντικότερο και θλιβερώτερο είναι η εκστρατεία του Μοροζίνη. Κοντά στις άλλες συφορές που έφερε στη σκλαβωμένη Πολιτεία, ήταν και η καταστροφή του Παρθενώνος.
Πριν όμως από την καταστροφή του αριστουργήματος του Ικτίνου, προηγήθηκε η ανατίναξη των Προπυλαίων. Η αθηναϊκή παράδοση έχει συνδέσει την καταστροφή των Προπυλαίων με τη μικρή Εκκλησία του Αγίου Δημητρίου, που βρίσκεται στους πρόποδες του Λόφου του Φιλοπάππου, απέναντι από την Ακρόπολη. Σύμφωνα με την παράδοση, η ανατίναξη έγινε ανήμερα της γιορτής του Αγίου Δημητρίου, στις 26 Οκτωβρίου 1656. Ο φρούραρχος του Κάστρου Γιουσούφ αγάς, που έμενε με την οικογένειά του στα Προπύλαια, ετοιμαζόταν να χτυπήσει με τα κανόνια του την ποιητική Εκκλησία του Αγίου Δημητρίου. Είχαν μαζευτεί εκεί Αθηναίοι, χωρίς να πάρουν την άδειά του και γιόρταζαν τον Άγιο. Όταν όμως ετοιμάστηκε να ρίξει την πρώτη κανονιά, ξαφνικά, σκοτείνιασε ο ουρανός κι’ ένας κεραυνός έπεσε στην πυριτιδαποθήκη των Προπυλαίων. Ακολούθησε έκρηξη που έστειλε στον αγύριστο το Γιουσούφ αγά και την οικογένειά του. Συγχρόνως όμως κατάστρεψε κι’ ένα μεγάλο μέρος από το αθάνατο έργου του Μνησικλή.
Από τότε η Εκκλησία του Αγίου Δημητρίου πήρε την παρωνυμία του «Μπομπαρδιάρη», δηλαδή του βομβαρδιστή. Το «Μπομπαρδιάρη» ο αθηναϊκός λαός το έκανε «Λουμπαρδιάρη», από τα κανόνια, τις «λουμπάρδες» που χρησιμοποιούσαν. Και τα λέγαν «λουμπάρδες», γιατί πολλά από αυτά είχαν χαραγμένο επάνω το όνομα της ιταλικής Λομβαρδίας – LOMBARDIA – όπου είχαν κατασκευαστεί. Από τον τόπο της κατασκευής τους, τα κανόνια άλλαξαν όνομα. Από «μπομπάρδες», που λέγονταν παλαιότερα από το «βομβαρδίζω», έγιναν «λομπαρδες» και «λουμπάρδες». Και ο Άγιος Δημήτριος του Λόφου του Φιλοπάππου βαφτίστηκε «Λουμπαρδιάρης».
Άσχετα με την αθηναϊκή παράδοση, το ιστορικά εξακριβωμένο είναι πως η καταστροφή των Προπυλαίων έγινε το 1656 από έκρηξη της πυριτιδαποθήκης τους, είτε από κεραυνό, είτε από άλλη αιτία. Και, δυστυχώς, ήταν η αρχή της καταστροφής των μνημείων της Ακροπόλεως, που ως τότε διατηρούνταν ακέραια. Οι αιώνες και οι κατακτητές τα είχαν σεβαστεί. Ο 17ος αιώνας ήταν ο μοιραίος για την Ακρόπολη.
