Μετά τη Φιλοκράτιεο ειρήνη, ο Φίλιππος συνέχισε την κατακτητική του πολιτική.
Εξακολούθησε τον πόλεμο εναντίον των Φωκέων, υπόταξε τη χώρα τους με τα σκληρότερα μέσα και τους ανάγκασε να ζουν σε μικρά χωριά με 40 σπίτια το καθένα. Συγχρόνως υποχρέωσε τους νικημένους να του παραχωρήσουν την προεδρία και τις δύο ψήφους που είχαν στο Αμφυκτιονικό Συνέδριο των Δελφών. Από τη νέα θέση του ο Φίλιππος θα μπορέση και επίσημα να επεμβαίνη στα ζητήματα της κυρίως Ελλάδος. Οι σκοποί του άρχισαν να διαφαίνωνται καθαρά. Ο Δημοσθένης με τους «φιλιππικούς» του φρόντισε να τους προβάλλη ακόμη καθαρότερα. Οι Αθηναίοι συγκινήθηκαν. Καταδίκασαν το Φιλοκράτη και ο Αισχίνης μόλις ξέφυγε από την καταδίκη με μία ελάχιστη πλειοψηφία 30 ψήφων. Συγχρόνως η Εκκλησία του Δήμου έστειλε το Δημοσθένη στη Θήβα, για να την αποσπάση από τους Μακεδόνες, με τους οποίους είχε συνδεθή με συμμαχία. Η ρητορική του Δημοσθένη θριάμβευσε. Οι Θηβαίοι συμμάχησαν με τους Αθηναίους. Οι δύο σύμμαχοι έστειλαν πρέσβεις στις ελληνικές πόλεις, για να δημιουργήσουν κοινό μέτωπο κατά του Φιλίππου, χωρίς όμως επιτυχία. Μόνο η Εύβοια, τα Μέγαρα, η Κόρινθος, η Αχαΐα, η Ακαρνανία, η Λευκάς και η Κέρκυρα ανταποκρίθηκαν. Οι άλλες αρνήθηκαν συμμετοχή. Οι «αργυρές λόγχες» του Φιλίππου είχαν προηγηθή σε πολλές από αυτές.
Η μάχη της Χαιρωνείας.
Η πολεμική αναμέτρηση του Φιλίππου και των συμμάχων Αθηναίων και Θηβαίων έγινε κοντά στη Χαιρώνεια της Βοιωτίας (338). Οι αντίπαλοι ήταν περίπου ισόπαλοι. Ο καθένας είχε παρατάξει γύρω στις 30.000 πεζούς και 2.000 ιππείς. Η μάχη υπήρξε αποφασιστική για την τύχη της Μακεδονίας και της νοτίου Ελλάδος. Την κέρδισε ο Φίλιππος, χάρη στον ανώτερο οπλισμό και την τακτική που χρησιμοποίησε. Μετά τη μάχη ο στρατός του Φιλίππου κυρίευσε τη Θήβα και εγκατέστησε φρουρά στην Καδμεία. Η Βοιωτική ομοσπονδία διαλύθηκε και ακολούθησε η ανεξαρτησία των Πλαταιών, του Ορχομενού, των Θεσπιών. Μετά τη Θήβα έμενε η Αθήνα, για να ολοκληρωθή για το Φίλιππο η νίκη της Χαιρωνείας. Εκεί τα πράγματα ήταν δυσκολώτερα. Οι Αθηναίοι έκαναν γενική επιστράτευση. Διόρισαν στραγητό τους το Φωκίωνα. Του έδωκαν, ύστερ’ από πρόταση του Υπερείδη, έκτακτες εξουσίες. Ο Δημοσθένης φρόντισε να επισκεαυστούν τα τείχη. Πρεσβεία Αθηναίων αναχώρησε για να ζητήση τη βοήθεια των άλλων ελληνικών πόλεων. Και ο ρήτορας Λυκούργος οριζόταν ταμίας, με ευρύτερες αρμοδιότητες, ένα είδος οικονομικού δικτάτορα. Οι ετοιμασίες των Αθηναίων και η αποφασιστικότητά τους για άμυνα μέχρι εσχάτων, έκαναν το Φίλιππο διστακτικό. Εκείνο που τον φόβιζε περισσότερο ήταν ο αθηναϊκός στόλος, που ξεπερνούσε τα 350 πολεμικά πλοία. Αν ενωνόταν με τον περσικό, η εκστρατεία του στη Μικρά Ασία θα γινόταν πολύ δύσκολη. Ακόμη είχε ανάγκη από το όνομα και τη δόξα της Αθήνας, για να παίζη το ρόλο του σαν αρχηγός των Ελλήνων. Αυτοί ήταν οι λόγοι που έκαναν το Φίλιππο να μεταχειριστή τους Αθηναίους, μετά τη Χαιρώνεια, όχι σα νικημένους εχθρούς, αλλά σαν ισότιμους φίλους. Στην πολιτική του αυτή είχε συντελέσει και ο Αθηναίος ρήτορας Δημάδης.
Η «Δημάδειος ειρήνη».
Ο Δημάδης, ένας από τους ευφυέστερους και δυνατότερους ρήτορες, είχε πιαστή αιχμάλωτος στη μάχη της Χαιρωνείας. Με το πνεύμα του καταγοήτευσε το Φίλιππο και τον έπεισε να τον στείλη να διαπραγματευτή με τους Αθηναίους την ειρήνη, αντί να συνεχιστή ο πόλεμος. Και η ειρήνη κλείστηκε. Μία πρεσβεία Αθηναίων με τον Αισχίνη, το Φωκίωνα και το Δημάδη, πήγαν στο στρατηγείο του Φιλίππου και υπογράψαν τη συνθήκη. Οι Αθηναίοι θα άφηναν τη Χερσόνησο της Θράκης στους Μακεδόνες και σε αντάλλαγμα θα έπαιρναν τον Ωρωπό από τους Θηβαίους. Θα γύριζαν οι Αθηναίοι αιχμάλωτοι χωρίς πληρωμή και η Αθήνα θα διατηρούσε την ελευθερία της, το στόλο της και το εμπόριό της. Δεν θα είχε όμως το δικαίωμα να συμμαχήση με άλλες πόλεις χωρίς τη συγκατάθεση του Φιλίππου. Η «Δημάδειος ειρήνη», όπως ονομάστηκε, ήταν η καλύτερη που μπορούσαν να πετύχουν οι Αθηναίοι. Και αποδεικνύει ότι η Πολιτεία τους, σε κρίσιμες ώρες, είχε ακόμη την ικανότητα ν’ αντιμετωπίζη τα μεγάλα ζητήματα με τη σοβαρότητα που απαιτούσαν.
Το συνέδριο της Κορίνθου.
Μετά τη Θήβα και την Αθήνα ήταν εύκολο στο Φίλιππο να ρυθμίση τα ζητήματα με τις μικρότερες πόλεις. Έκλεισε ειρήνη με την Κόρινθο, την Αχαΐα, τα Μέγαρα και συμμαχία με το Άργος, τη Μεσσήνη και την Αρκαδία. Λαφυραγώγησε με το στρατό του τη Λακωνία και περιόρισε τα σύνορα της Σπάρτης. Έπειτα κάλεσε τις ελληνικές πόλεις στην Κόρινθο σε πανελλήνιο συνέδριο. Εκεί τους είπε καθαρά τους σκοπούς του: ένωση των ελληνικών πόλεων υπό την ηγεμονία του. Οι πόλεις θα ήταν ελεύθερες όπως και πριν. Μόνο στην Κόρινθο, στη Θήβα, στη Χαλκίδα και την Αμβρακία, θα έμενε μακεδονική φρουρά για λόγους στρατηγικούς. Καμμιά όμως πόλη δεν θα είχε το δικαίωμα να κηρύξη τον πόλεμο ή να μεταβάλη τα σύνορά της εις βάρος άλλης. Έπειτα ο Φίλιππος ζήτησε να τον ονομάσουν «ηγεμόνα» στην εκστρατεία που θα αναλάμβανε και να του στείλουν στρατό ανάλογο με τον πληθυσμό τους. Ο πόλεμος, πρόσθεσε, «θα γίνη με γνώμονα το γενικό συμφέρον». Τελικά αποφασίστηκε να τον ονομάσουν «στρατηγό αυτοκράτορα» των Ελλήνων. Η ένωση των ελληνικών πόλεων είχε συντελεστή. Και ο Φίλιππος γύρισε στη Μακεδονία για να συμπληρώση τις τελευταίες παρασκευές για τη μεγάλη εκστρατεία που ετοίμαζε κατά της Περσίας. Την έβλεπε σε μια ανταπόδοση, για τις εκστρατείες που είχαν κάνει οι Πέρσες εναντίον της Ελλάδος. Και ήξερε πως για τον πόλεμο αυτό δε θα υπήρχε καμμιά αντίρρηση από καμμιά ελληνική πόλη…
Δολοφονία του Φιλίππου.
Τα σχέδια του Φιλίππου έμειναν απραγματοποίητα. Τον άλλο χρόνο (336) δολοφονήθηκε στα ανάκτορα της Πέλλας από έναν ευπατρίδη σωματοφύλακά του ονομαζόμενο Παυσανία. Ο ισχυρός αυτός βασιλιάς της Μακεδονίας ήταν 47 ετών, όταν δολοφονήθηκε. Είχε κατορθώσει να επιβάλη την τάξη σε ολόκληρη την Ελλάδα, εκτός από το σπίτι του. Στο τελευταίο είχε συντελέσει ο οργιαστικός βίος που ζούσε και οι γυναίκες που είχε παντρευτή. Η τελευταία, Κλεοπάτρα, ανεψιά του στρατηγού Αττάλου, φρόντισε να απομακρύνη από τα ανάκτορα την πρώτη. Τη μητέρα του Μ. Αλεξάνδρου Ολυμπιάδα, που κατοικούσε ακόμη σ’ αυτά. Η Ολυμπιάς είχε καταφύγει στον αδελφό της, το βασιλιά της Ηπείρου Αλέξανδρο. Κι’ εκεί θα πρέπει ν’αναζητήσουμε την οργάνωση της συνωμοσίας.
Στο θρόνο της Μακεδονίας ανέβηκε ο Αλέξανδρος σε ηλικία 20 χρονών. Ο νέος βασιλιάς φρόντισε να θάψη με όλες τις τιμές τον πατέρα του και να διατάξη αυστηρές ανακρίσεις για τη δολοφονία του. Δύο συγγενείς του, ο Ηρομένης και ο Αρριδαίος, που θεωρήθηκαν συνένοχοι στη δολοφονία, θανατώθηκαν. Η Ολυμπιάς μπόρεσε να ξεφύγη. Και ξαναγύρισε πανίσχυρη «βασιλομήτωρ» στο παλάτι. Ο Αλέξανδρος φρόντισε ακόμη, κατά τη συνήθεια που επικρατούσε στην αυλή της Πέλλας, να απαλλαγή «οριστικά» από τους συγγενείς που θα μπορούσαν να του διεκδικήσουν το θρόνο. Ένας από αυτούς ήταν και ο αδελφός του Φίλιππος, γιος του πατέρα του Φιλίππου με την Κλεοπάτρα. Όσο για την Κλεοπάτρα, την «ανέλαβε» η Ολυμπιάς. Την δολοφόνησε όταν ο Αλέξανδρος βρισκόταν στην εκστρατεία του στην Περσία…
