Σάββατο 24 Σεπτεμβρίου 2016 & Κυριακή 25 Σεπτεμβρίου 2016
Διεθνές Συνέδριο με θέμα: «ΤΑ ΓΛΥΠΤΑ ΤΟΥ ΠΑΡΘΕΝΩΝΟΣ: 200 χρόνια από την ιδιοποίησή τους από το Βρεταννικό Μουσείο» Το Συνέδριο τελεί υπό την αιγίδα της Α.Ε. του Προέδρου της Δημοκρατίας Κυρίου Προκοπίου Παυλόπουλου
Ο Σύλλογος των Αθηναίων συμμετέχοντας στην ηλεκτρονική διαβούλευση του ΣΧΕΔΙΟΥ ΝΟΜΟΥ «Νέο θεσμικό πλαίσιο για την άσκηση οικονομικής δραστηριότητας και άλλες διατάξεις» και ιδιαίτερα στις προβλέψεις του Άρθρου 30, κατέθεσε το παρακάτω υπόμνημα εκφράζοντας την ευχή να υπάρξει ο ελάχιστος σεβασμός στη ζωή των κατοίκων της πρωτευούσης.
Ιστορική ψηφοφορία για τα Γλυπτά. Συζήτησις στό Βρεταννικό Κοινοβούλιο για την επανένωση.
Following the decision of the three-member committee of the European Court of Human Rights (ECHR), composed of the judge of San Marino, the judge of Great Britain and the judge of Iceland, the appeal lodged by the “Athenians’ Association” about the Parthenon Sculptures is not being referred for trial and is rejected for a formal reason, without entering into the dispute’s substance. However, the points of the Athenians’ Association recourse that identify the legal bulwark hindering the Court from hearing the case in its substance “as submitted by the applicant (Association)” are laid out, thus offering important expertise for a future interstate recourse of the Hellenic Republic against the United Kingdom before this selfsame court.
In its Decision dated 23.6.2016, the three-member committee first examined the question of the significant lapse of time since the occurrence of the Sculptures’ removal by Lord Elgin. Characteristically, the Decision mentions that, due to time-lapse of 150 years before the establishment of the European Convention of Human Rights, the true events “would appear” not to fall within the field of the Court’s temporal jurisdiction. However, the selfsame text clearly bypasses this possible legal obstacle, mentioning, in particular, that the “continued retention of the Marbles constitutes a continuing act” and, alternatively, “the refusal [of the United Kingdom] to engage in [UNESCO’s] mediation could itself be viewed as an act which might arguably amount to an interference with Convention rights, such as to bring the application within the Court’s temporal jurisdiction”. Consequently, the ECHR points out, indirectly, the manner in which Greece will be able, in her interstate recourse against the United Kingdom, to overcome the issue of a significant period of time having elapsed since the occurrence that led the Sculptures to Great Britain, also enriching a relevant appeal with additional (and extensive) case-law that overcomes the question of temporal jurisdiction. In fine, the Decision did not therefore reject the appeal of the Athenians’ Association as inadmissible because of the Court’s incompatibility ratione temporis.
Of far greater importance, though, from the viewpoint of legal expertise is the final formal reason for which the Association’s appeal wasn’t examined in its substance, but was proclaimed inadmissible. The Decision mentions that, up to date, the European Court hasn’t recognised that a legal entity in the form of an association/club can invoke a violation of its own human rights so as to claim the return of cultural heritage or the involvement of a State in an international mediation. As regards this point, it is obvious that the European Court rejects the appeal not because it is unable to deepen the analysis of the Convention’s rights in the direction of recognising a deriving right to protect cultural heritage, but because (in the present phase) it is not prepared to recognise such a right to a private association. With this formulation, the European Court leaves the door wide open for the re-examination of a like appeal, insofar as it is submitted by Greece against the United Kingdom. Because if an association cannot invoke a violation of its rights so as to involve another State in an international mediation or to claim antiquities on behalf of its own State, it is a given that if the recourse is submitted by the Hellenic Republic, it will be examined according to totally different criteria, at least as regards its admissibility.
On the substance, also, the European Court declares that it “has been prepared, in certain circumstances, to give some degree of recognition to ethnic identity as an aspect of Article 8 rights”, despite the fact that, implicitly, it didn’t consider sufficient the case-law specifically invoked by the Association, leaving open the possibility of expanding, in the future, the “degree” of recognition of a right to protect cultural heritage, not only of course on the basis of Article 8, but possibly also on the combination of the bases of articles 9, 10 and 13 of the European Convention of Human Rights and Additional Protocol 1, if these are placed in the context of an interstate recourse (Greece against the United Kingdom).
Lastly, the European Court’s Decision doesn’t contain the smallest objection or hint regarding the non-compliance with another basic prerequisite of admissibility, which is that of the prior exhaustion of the effective domestic proceedings available in the State against which the complaint is lodged. The European Court’s silence with respect to this subject, which it characteristically bypasses, indicates that this possibly wouldn’t constitute a particular problem in a future recourse of the Hellenic Republic against the United Kingdom, precisely also because of the lack of relevant case-law in British courts, which up to date haven’t examined an equivalent complaint on the legal basis of a human rights violation.
“The first step has been taken,” stated the “Athenians’ Association” legal representative, Mr. Vassileios Sotiropoulos, stressing that “globally, this first statement of the European Court, historically the first court judgement, on the subject of the Parthenon Marbles highlights the points that Greece should focus on with particular attention in her recourse against the United Kingdom, revealing its judgement as regards the legal parameters that need to be addressed. Consequently, this Decision leaves open the possibility of a recourse submitted by Greece being proclaimed admissible, thus also indirectly offering precious expertise on how to handle the case henceforth and, in any case, without creating a negative precedent or res judicata on the case’s substance, which continues to remain unjudged and open to interstate litigation».
Με έγγραφο τριμελούς επιτροπής του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΔΔΑ), αποτελούμενης από την δικαστή του San Marino, τον δικαστή της Μεγάλης Βρετανίας και τον δικαστή της Ισλανδίας, δεν παραπέμπεται προς εκδίκαση και απορρίπτεται για τυπικό λόγο, χωρίς να εισέλθει στην ουσία της διαφοράς, η προσφυγή που κατέθεσε ο «Σύλλογος των Αθηναίων» για τα Γλυπτά του Παρθενώνος. Ωστόσο, επισημάνθηκαν τα σημεία της προσφυγής του Συλλόγου των Αθηναίων τα οποία εντοπίζουν το νομικό ανάχωμα που παρακωλύουν το Δικαστήριο να δικάσει την υπόθεση “όπως υποβλήθηκαν από το προσφεύγον (Σωματείο)” στην ουσία της, δίνοντας έτσι σημαντική τεχνογνωσία για μια μελλοντική διακρατική προσφυγή της Ελλάδας εναντίον του Ηνωμένου Βασιλείου στο ίδιο δικαστήριο.
Με την διάταξη της 23.6.2016, η τριμελής επιτροπή έθεσε πρώτον το ζήτημα της παρέλευσης μεγάλου χρονικού διαστήματος από τα περιστατικά της αφαίρεσης των Γλυπτών από τον Λόρδο Έλγιν. Χαρακτηριστικά, η διάταξη αναφέρει ότι λόγω της παρέλευσης 150 ετών πριν από την θέσπιση της Ευρωπαϊκής Σύμβασης των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, τα πραγματικά περιστατικά “θα εμφανίζονταν” να μην εμπίπτουν στο πεδίο της χρονικής δικαιοδοσίας του Δικαστηρίου. Ωστόσο, το ίδιο κείμενο προσπερνά ξεκάθαρα αυτό το πιθανό νομικό εμπόδιο, αναφέροντας συγκεκριμένα, ότι η “συνεχιζόμενη διακράτηση των Μαρμάρων συνιστά μια διαρκή πράξη” και, εναλλακτικά, “η άρνηση συμμετοχής [του Ηνωμένου Βασιλείου] στην διαμεσολάβηση [της UNESCO] θα μπορούσε από μόνη της να ειδωθεί ως μια πράξη που θα μπορούσε να υποστηριχθεί ότι συνιστά παραβίαση των δικαιωμάτων της Σύμβασης, τέτοια ώστε να εντάσσεται η προσφυγή στο πλαίσιο της χρονικής αρμοδιότητας του Δικαστηρίου”. Συνεπώς, το ΕΔΔΑ επισημαίνει, εμμέσως, τον τρόπο με τον οποίο η Ελλάδα θα μπορέσει στην διακρατική προσφυγή της εναντίον του Ηνωμένου Βασιλείου να ξεπεράσει το πρόβλημα της παρέλευσης σημαντικού χρονικού διαστήματος από τα περιστατικά που οδήγησαν τα Γλυπτά στην Μεγάλη Βρετανία, εμπλουτίζοντας μια σχετική προσφυγή και με πρόσθετη (και πλουσιότατη) νομολογία που ξεπερνά το θέμα της χρονικής αρμοδιότητας. Τελικώς, η διάταξη δεν απέρριψε λοιπόν ως απαράδεκτη την προσφυγή του Συλλόγου των Αθηναίων λόγω χρονικής αναρμοδιότητας του Δικαστηρίου.
Πολύ πιο σημαντικός όμως, από πλευράς νομικής τεχνογνωσίας είναι ο τελικός τυπικός λόγος για τον οποίο η προσφυγή του Συλλόγου δεν εξετάστηκε στην ουσία της, αλλά κηρύχθηκε απαράδεκτη. Η διάταξη αναφέρει ότι το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο δεν έχει αναγνωρίσει μέχρι στιγμής ότι ένας σύλλογος σωματειακής μορφής μπορεί να επικαλεστεί παραβίαση δικών του ανθρώπινων δικαιωμάτων ώστε να αξιώσει την επιστροφή πολιτισμικής κληρονομιάς ή την εμπλοκή ενός κράτους σε διεθνή διαμεσολάβηση. Σε αυτό το σημείο, είναι ολοφάνερο ότι το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο απορρίπτει την προσφυγή όχι επειδή δεν θα μπορούσε να εμβαθύνει την ανάλυση των δικαιωμάτων της Σύμβασης προς την κατεύθυνση της αναγνώρισης ενός απορρέοντος δικαιώματος προστασίας πολιτισμικής κληρονομιάς, αλλά ότι δεν προτίθεται να αναγνωρίσει (στην παρούσα φάση) ένα τέτοιο δικαίωμα σε ένα ιδιωτικό σωματείο. Με αυτή την διατύπωση, το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο αφήνει ορθάνοιχτη την πόρτα για την επανεξέταση μιας αντίστοιχης προσφυγής, εφόσον αυτή υποβληθεί από την Ελλάδα εναντίον της Μεγάλης Βρετανίας. Διότι αν ένας σύλλογος δεν μπορεί να επικαλεστεί παραβίαση δικαιωμάτων του για να εμπλέξει ένα άλλο κράτος σε διεθνή διαμεσολάβηση ή να αξιώσει υπέρ του δικού του κράτους αρχαιότητες, είναι δεδομένο ότι εφόσον η προσφυγή υποβληθεί από την Ελλάδα, θα εξεταστεί με εντελώς διαφορετικά κριτήρια, τουλάχιστον ως προς το παραδεκτό της.
Επί της ουσίας επίσης το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο δηλώνει ότι είναι “έτοιμο έτοιμο να αναγνωρίσει σε ένα βαθμό την εθνική ταυτότητα ως μία πτυχή των δικαιωμάτων του Άρθρου 8”, παρόλο που, σιωπηρά, δεν έκρινε επαρκή την νομολογία που επικαλέστηκε συγκεκριμένα ο Σύλλογος, αφήνοντας ανοικτό το ενδεχόμενο να διευρύνει στο μέλλον τον “βαθμό” αναγνώρισης ενός δικαιώματος σεβασμού της πολιτισμικής κληρονομιάς, όχι μόνο βέβαια στην βάση του Άρθρου 8, αλλά πιθανόν και από τον συνδυασμό των βάσεων των άρθρων 9, 10, 13 της ΕΣΔΑ και 1ου Πρόσθετου Πρωτοκόλλου, εάν αυτά τεθούν στο πλαίσιο μιας διακρατικής προσφυγής (Ελλάδα εναντίον Ηνωμένου Βασιλείου).
Τέλος, στην διάταξη του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου δεν υπάρχει η παραμικρή ένσταση ή νύξη για την μη τήρηση μιας άλλης βασικής προϋπόθεσης του παραδεκτού που είναι η προηγούμενη εξάντληση των αποτελεσματικών ένδικων μέσων που υπάρχουν στο καταγγελόμενο κράτος. Η σιωπή του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου ως προς αυτό το θέμα, το οποίο προσπερνά χαρακτηριστικά, δείχνει ότι πιθανώς δεν θα αποτελέσει ιδιαίτερο πρόβλημα σε μια μελλοντική προσφυγή της Ελλάδας κατά του Ηνωμένου Βασιλείου, ακριβώς και λόγω της έλλειψης σχετικής νομολογίας στα βρετανικά δικαστήρια, τα οποία δεν έχουν εξετάσει μέχρι στιγμής αντίστοιχο αίτημα με νομική βάση την παραβίαση ανθρώπινων δικαιωμάτων.
«Το πρώτο βήμα έγινε», δήλωσε ο νομικός εκπρόσωπος του «Συλλόγου των Αθηναίων» κ. Βασίλειος Σωτηρόπουλος τονίζοντας πως «συνολικά, αυτή η πρώτη τοποθέτηση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου, η ιστορικά πρώτη δικαστική κρίση, για το θέμα των Γλυπτών του Παρθενώνα, επισημαίνει τα σημεία στα οποία η Ελλάδα θα πρέπει να εστιάσει με ιδιαίτερη προσοχή στην προσφυγή της εναντίον του Ηνωμένου Βασιλείου, αποκαλύπτοντας ήδη την κρίση του ως προς τις νομικές παραμέτρους που πρέπει να αντιμετωπιστούν. Επομένως, η διάταξη αυτή αφήνει ανοικτό το ενδεχόμενο της κήρυξης παραδεκτής μιας προσφυγής που θα υποβάλλει η Ελλάδα, προσφέροντας έτσι έμμεσα και πολύτιμη τεχνογνωσία για τον χειρισμό της υπόθεσης από εδώ και πέρα και, σε κάθε περίπτωση, χωρίς να δημιουργεί αρνητικό προηγούμενο ή δεδικασμένο επί της ουσίας της υπόθεσης, η οποία εξακολουθεί να παραμένει αδίκαστη και ανοιχτή σε διακρατική δικαστική διεκδίκηση».
Δείτε εδώ αναρτημένη ολόκληρη την Απόφαση του ΕΔΔΑ σε επίσημη μετάφραση.
