Στις εκλογές της 8 Αυγούστου 1910, που ακολούθησαν, ο Βενιζέλος δεν είχε λάβει μέρος. Ήταν ακόμη πρωθυπουργός της Κρήτης και βρισκόταν σε ταξίδι στην Ελβετία, όταν έγιναν οι εκλογές. Τα αποτελέσματα όμως των εκλογών ήταν δημοψήφισμα για το Βενιζέλο και καταδίκη των παλαιών κομμάτων.
Ο Δημήτριος Ράλλης εδήλωνε μετά τα αποτελέσματα: «Ευρισκόμεθα προ δημοψηφίσματος και συνεπώς το Στέμμα έχει καθήκον να καλέση αμέσως τον Βενιζέλον, εις τον οποίον να αναθέση τον καταρτισμόν κυβερνήσεως». Συγχρόνως ο αθηναϊκός λαός, με επικεφαλής τις συντεχνίες, συγκεντρώθηκε σε ένα πάνδημο συλλαλητήριο και τηλεγραφούσε στο Βενιζέλο, που βρισκόταν στη Λουκέρνη της Ελβετίας: « … χιλιάδες λαού εν διαδηλώσει, προσελθούσαι τηλεγραφείν, απαιτούσι ταχίστην επάνοδόν σας Αθήνας». Ο Βενιζέλος αποφάσισε τότε να κατέβει στην Ελλάδα.
Το Κόμμα των Φιλελευθέρων.
Ο αθηναϊκός λαός επιφύλαξε στο Βενιζέλο (20 Αυγούστου 1910) πρωτοφανή υποδοχή. Στο ξενοδοχείο «Ερμής», όπου έμεινε ο Βενιζέλος, σε σύσκεψη με τους φίλους του, αποφάσισε την ίδρυση νέου κόμματος. Οι φίλοι του ήθελαν να το ονομάσουν «Βενιζελικό», από το όνομα του αρχηγού, όπως γινόταν ως τότε. Ο Βενιζέλος επέμεινε το κόμμα να είναι απρόσωπο. Και τότε ονομάστηκε «Κόμμα των Φιλελευθέρων», ύστερ’ από πρόταση του Γ. Πωπ, διευθυντού της εφημερίδας «Αθήναι». Από το μικρό εκείνο δωμάτιο του ξενοδοχείου «Ερμής», που βρισκόταν στη γωνία των οδών Πανεπιστημίου (σήμερα Ελευθερίου Βενιζέλου) και Προαστείου (σήμερα Εμμανουήλ Μπενάκη), ξεκίνησε το μεγαλύτερο κόμμα της Νεωτέρας Ελλάδος. Μόνο που η προσδοκία του Βενιζέλου να είναι «απρόσωπο» δεν πραγματοποιήθηκε. Όχι μόνο οι οπαδοί του ονομάστηκαν Βενιζελικοί, αλλά και οι αντιθετοί του Αντιβενιζελικοί!
Η Α’ Αναθεωρητική.
Μετά την ίδρυση του Κόμματος των Φιλελευθέρων ο Βενιζέλος ξαναγύρισε στην Κρήτη. Παραιτήθηκε από πρωθυπουργός της Μεγαλονήσου και στις 5 Σεπτεμβρίου 1910 επιστρέφει στην Αθήνα. Τέσσερεις ημέρες πριν (1 Σεπτεμβρίου) είχε συνέλθει η Αναθεωρητική Βουλή. Ο βασιλιάς Γεώργιος Α΄ διάβασε τον εναρκτήριο λόγο. Έπειτα όμως, όταν επρόκειτο να δώσουν οι βουλευτές το συνταγματικό όρκο, η Βουλή, κατά την έκφραση χρονικογράφου, «μετεβλήθη εις στίβον ταυρομαχιών». Οι περισσότεροι από τους νέους βουλευτές δεν ήθελαν να ορκιστούν πίστη στο Βασιλιά. Έδιωξαν τον παπά που περίμενε να τους ορκίσει και κατέβασαν από την έδρα του τον προσωρινό πρόεδρο. Στην Τουρκία τα πράγματα έπαιρναν επικίνδυνη τροπή. Τουρκικός στρατός είχε πολιορκήσει το Φανάρι και απειλούσε την καθαίρεση του Πατριάρχη. Την 1 Σεπτεμβρίου οι αθηναϊκές εφημερίδες τυπώθηκαν με πένθος. Μέσα σ’ αυτή την ατμόσφαιρα έφθανε ο Βενιζέλος από την Κρήτη, για να εγκατασταθεί οριστικά στην ελεύθερη Ελλάδα.
Η υποδοχή του Βενιζέλου δεν είχε προηγούμενο. Ο λαός τον αποθέωσε. Μίλησε από το ξενοδοχείο «Μέγα» στην πλατεία του Συντάγματος. «Η επανάστασις» είπε «μου έκαμε την τιμήν να ζητήση την γνώμην μου περί του πρακτέου, και η γνώμη μου ήτο, ότι ο στρατός έπρεπε να επανέλθη το ταχύτερον εις τους στρατώνας, ίνα αφοσιωθή ολοψύχως εις το επείγον έργον της στρατιωτικής ανασυντάξεως, αξιών προς τούτο και επιβάλλων, εν ανάγκη, την σύγκλησιν αναθεωρητικής βουλής …». Οι συγκεντρωμένοι τον διακόψαν με φωνές: «Συντακτική … Συντακτική! …». Ο Βενιζέλος επιμένει στην αναθεωρητική. «Είπα αναθεωρητικής …». Και το πλήθος σώπασε. Ο Ηγέτης είχε επιβληθεί. Το Στέμμα και η Δυναστεία είχαν σωθεί από την περιπέτεια της Συντακτικής.
Ο Βενιζέλος πρωθυπουργός.
Στο συλλαλητήριο της 5 Σεπτεμβρίου ο λαός είχε ξεπεράσει τους επαναστάτες του Γουδί. Εκείνοι δεν είχαν θέσει δυναστικό ζήτημα. Το έθεσε ο λαός με το αισθητήριό του. Προαισθανόταν, ίσως, τα μελλούμενα να συμβούν. Αν η Δημοκρατία ξαναγύριζε από το 1910 στην πατρίδα της, θα είχε στερεωθεί με τους Βαλκανικούς πολέμους και το διπλασιασμό της Ελλάδος. Και θ’ αποφεύγονταν οι περιπέτειες του πρώτου Παγκοσμίου πολέμου και ο Διχασμός. Η Μεγάλη Ελλάς του 1920 θα είχε γίνει πραγματικότητα … Αλλά ο Βενιζέλος προτίμησε, αντί των ριζοσπαστικών λύσεων, την πολιτική του «συμβιβασμού». Αντί της Συντακτικής Συνελεύσεως, με τις απρόβλεπτες για το Στέμμα συνέπειες, την Αναθεωρητική Βουλή. Ο εύστροφος Γεώργιος Α΄ είδε στο Βενιζέλο τη σανίδα σωτηρίας της δυναστείας του, που κινδύνευε να καταποντιστεί. Του αναθέτει την κυβέρνηση (6 Οκτωβρίου1910) και του δίνει τη διάλυση της Βουλής και την προκήρυξη νέων εκλογών για την 28 Νοεμβρίου 1910. Τα ανταλλάγματα που πήρε ο Γεώργιος ήταν σημαντικά: Την Αναθεωρητική αντί της Συντακτικής και την επαναφορά των πριγκίπων και του Διαδόχου στο στρατό. Η Αναθεωρητική αφήκε τις προνομίες και τα δικαιώματα του Στέμματος όπως ήταν και στο Σύνταγμα του 1864. Δε φρόντισε να κατοχυρώσει συνταγματικά ούτε καν την αρχή της «δεδηλωμένης».
Η πρώτη απόπειρα κατά του Βενιζέλου.
Στις εκλογές, που ακολούθησαν, σημειώθηκε και η πρώτη απόπειρα κατά του Βενιζέλου. Είχε πάει στη Θεσσαλία για προεκλογική περιοδεία. Και κοντά στους Σοφάδες, άγνωστοι κακούργοι είχαν τοποθετήσει, σε στροφή της σιδηροδρομικής γραμμής, μια σιδερένια δοκό βάρους 126 χιλιογράμμων. Υπολόγιζαν να εκτροχιαστεί η αμαξοστοιχία και να πέσει στο διπλανό γκρεμό. Η αμαξοστοιχία σώθηκε ως εκ θαύματος. Η ατμομηχανή πέταξε μακρυά τη δοκό χωρίς απευκταίες συνέπειες. «Ο Βενιζέλος» έλεγε ένας από τους συνοδούς του «είχε κρατήσει απόλυτη ψυχραιμία, όταν όλοι τα είχαμε χαμένα με το φοβερό τράνταμγα του τραίνου». Με την απόπειρα των Σοφάδων άρχιζε η πολιτική ζωή στην Ελλάδα του μεγαλύτερου από τους πολιτικούς της. Θα τελειώσει μετά είκοσι πέντε χρόνια, επίσης ύστερα από μια απόπειρα, την Τρίτη κατά σειρά. Ο ίδιος κόσμος με την ίδια νοοτροπία είχε οργανώσει και τις τρεις απόπειρες.
